१आले संसाराचें ज्ञान| तेणे जालें समाधान ||१||सकाळ सारांचे ही सार | ऐसा माझा हा संसार ||धृ || कैचा देव कैचा धर्म | तीर्थयात्रा कैंचा भ्रम ||२||कैंचे ध्यान कैंचे ज्ञान | अन्न हेंचि समाधान ||३|| व्यर्थ गाणें हे लौकिकी | येणें पोट भरेना कीं ||४||रामदास म्हणे भले | आम्हां सत्य हें मानले ||५||२ अंध अंधारी बैसले | त्यास हाते खुणावलें ||१||त्यास कळेना कळेना! त्याची वृतीच वळेना ||धृ || संत संगाचें बोलणें | सांसारिक काय जाणे ||२||म्हणे रामी रामदास | केला नसता अभ्यास ||३||३ काही कळेना विचार | अवघा जाला शून्याकार ||१|| उमजेना सांसारिक |आठवेना परलोक ||धृ || अंध विवरी पडिले |अंधकारी सापडले ||२||मायाजालें गुंडाळले | वासनेने वेटाळिले ||३||कामक्रोधें जाजावले | मदें मछरें पिडिले ||४ ||रामी रामदास म्हणे | अज्ञानाचीं ही लक्षणें ||५||४ नेला संसारें अभ्यास | केला आयुष्याचा नाश ||१||सदा उठता बैसतां | लाभेविण केली चिंता ||धृ ||नाही साक्षेपाचा वेग | उगेंचि मांडिले उद्वेग ||२|| रामी रामदास म्हणे | ऐसे जीतचि मरणे ||३|| ५कल्पनेची भरोवरी | मन सर्व काळ करी ||२||स्वप्न सत्याची वाटलें | दृढ जीवेसी धरिलें ||धृ || अवघा मायिक विचार | तोचि मानिला साचार ||२||नाना मंदिरें सुंदरें | दिव्याम्बरें मनोहरें ||३||जीव सुखे सुखावला | थोर आनंद भासला ||४|| रामदास म्हणे मद | लिंग देहाचा आनंद ||५||
शब्दार्थ -panchak