ब्रह्म सकळाहून विशेष |
तयास म्हणती स्वयंप्रकाश |
तरी तो कैसा आहे प्रकाशामज निरोपावा || १ ||

येक म्हणती स्वयंजोती |
येक कोटी सूर्याचा प्रकाश म्हणती |
येक देखणी दाखविती |
लखलखाटे ||२||

मुख्य प्रकाशसूर्याचा |
दुसरा प्रकाश चंद्राचा |
तिसरा प्रकाश नक्षत्राचा |
काहीसा ||३||

येक प्रकाश तो वन्हीचा |
दीप दीपिका चंद्रज्योतीचा |
येक तो विद्युल्लताचा |
क्षणभंगुर ||४||

मोंचल्या चुडे उजळती |
काकडे आकाशदीप लाविती |
नाना वन्हीचा प्रकाश किती |
म्हणोनि सांगावा ||५||

नाना रत्नांचा प्रकाश |
पाचमणी हिरे विशेष |
यामध्ये ब्रह्माचा प्रकाश|
दिसत नाही ||६||

ऐसे प्रकाशाचे जिनस |
पृथ्वीमध्यें बहुवस |
कित्येक देह स्वयंप्रकाश |
नाना जिनसी ||७||

उदंड प्रकाश दिसतो ऐसा |
त्यांत ब्रह्माचा प्रकाश कैसा |
श्रोतयाने प्रश्न ऐसा |
निर्माण केला ||८||

याचे ऐसे प्रती वचन |
वक्ता म्हणे सावधान |
ब्रह्म जे कां सनातन |
तेथें प्रकाश नाही || ९ ||

बहुगुणी अंतरात्मा |
अवघा त्याचा प्रकाश महिमा |
तया प्रकाशांस उपमा |
दुसरी नाही || १० ||

बाह्य प्रकाश पदार्थाचा |
अंतर्प्रकाश अंतरात्म्याचा |
ऐसा पदार्थ दुसरा कैचा |
माहाश्रेष्ठ || ११ ||

अंतरी जें जें कळत जातें |
त्यास प्रकाश ऐसें म्हणिजे ते |
उजेडासारिखे वाटतें |
परी तें नव्हे || १२ ||

उजेडास म्हणावें पदार्थ प्रकाश |
अंतरात्म्याचा ज्ञानप्रकाश |
दोहीमध्ये कोण विशेष |
मनास आणावे || १३ ||

अंधार अज्ञान उजेड ज्ञान |
ऐसें आहे परिछीन |
आत्मप्रकाशे समाधान |
बहुतांचें होतें || १४ ||

नानाप्रकाश दृष्टीस दिसे |
आत्मप्रकाश मनास भासे |
आत्म्याचा अंश मानस असे |
म्हणोनिया || १५ ||

अंतरी होत ज्ञानस्फूर्ती |
तेथे दिसत नाही जोती |
परंतु यास जगज्जोती |
म्हणिजे ते || १६ ||

अंतरी आहे प्रकाश |
तेणेचि दिसती पदार्थ प्रकाश |
नेत्री भरोन आत्मअंश |
सकळ पाहे ||१७||

अंतरी नस्तां जगज्जोती |
प्रकाश कैसे पाहाण्या येती |
या कारणें आत्मस्थिती |
थोर आहे || १८ ||

ज्ञानाचें होतें विज्ञान |
आत्मज्योती विझेजाण |
ते आत्मजोतीविण निर्माण |
सकळास होते || १९ | |

पदार्थ दृष्टीनें पाहाणें |
आत्मयाची उदंड लक्षणें |
ज्ञानेंद्रिये करूनि पाहाणे |
सकळ काही ||२०||

दृष्टीनें शब्द दिसेना |
स्पर्श तो कळेना |
स्वाद तोही अनुमानेना |
आणि गंध || २१ ||

आत्मा दृष्टीने पाहातो |
आत्मा श्रवणें लक्षीतो |
ज्ञानेंद्रिये बैसतो |
पाहावया ||२२||

दृष्टीने ढोबळे पाहावे |
ज्ञानें सूक्ष्म वोळखावें |
प्रसंगानुसार जाणावें |
सकळ कांही || २३ ||

ज्ञानेंप्रकाशें पाहे निरंजना |
दृष्टीने ते पाहावेना |
पाहाता दृष्टी आणी मना |
महदांतर || २४ ||

प्रकाश पडतां उजेड वाटला |
परी तो भेद आणिक जाला |
सारिखेच वाटे मनाला |
परी ते नव्हे || २५ ||

दीपप्रकाश मतिप्रकाश |
दोहीमध्ये कोण विशेष |
विवेके सारांश |
समजोनि घ्यावे || २६||

पर्वत कोरून स्छळ काढिले |
तेथे नाना प्रकाशा ठेविलें |
आणि द्वार ओढून घेतले |
मग बाहेरी प्रकाश कैचा || २७ ||

तेथे जरी ठेविले पुरुषा |
तरी प्रकाश जातो दाहीदिशा |
द्वार आत्म्याच्या प्रकाशा |
लागत नाही || २८ ||

तो प्रकाश आणि अंध:कार |
दोन्ही येक ठाई विढार |
आसिले तरी निरंतर |
गडद न नासे || २९ ||

बाह्यप्रकाश अंधार नासी |
अंतर्प्रकाश अज्ञान नासी |
विवेके पाहातां दोहोसी |
महदांतर || ३० ||

दीपप्रकाश वायोने जातो |
आत्मप्रकाश वायोने तगतो |
दोहोतील विचार तो |
विवेके वोळखावा || ३१ ||

आत्मयाचा प्रकाशभास |
त्याचा तत्त्वासरिसा होतो नास |
म्हणोन सकळामध्यें विशेष |
पूर्ण ब्रह्म || ३२ ||

इति श्री दासबोधे गुरुशिष्य संवादे
प्रकाश निरूपण नाम समास प्रथम |